Personeelstekort bij de overheid: Zo ben jij voorbereid

Het probleem: personeelstekort bij de overheid

Het personeelstekort binnen de overheid is geen tijdelijke dip, maar een structurele uitdaging. Soms staat wel staat één op de tien vacatures open. De uitstroom van ervaren medewerkers, vaak door pensioen, gaat sneller dan de instroom van nieuwe mensen. Tegelijkertijd blijft de maatschappelijke opgave groeien, van energietransitie tot woningbouw en digitalisering van dienstverlening.

Als er niets verandert, betekent dit minder slagkracht, vertraging in besluitvorming en druk op de kwaliteit van dienstverlening. Het kennisverlies wordt steeds zichtbaarder, en het ontbreekt aan tijd om nieuwe medewerkers goed in te werken.

Oorzaken van personeelstekort overheid

Het personeelstekort bij de overheid is geen toevalstreffer, maar het gevolg van meerdere samenkomende ontwikkelingen, drie daarvan vallen op.

Bezuinigingen: méér doen met minder middelen

Veel overheidsorganisaties staan onder druk om kosten te besparen. Of het nu gaat om gemeenten, provincies of uitvoeringsinstanties: de financiële ruimte wordt steeds kleiner. Tegelijkertijd blijven de maatschappelijke opgaven groeien. Van woningbouw en energietransitie tot digitalisering en participatie, het takenpakket wordt groter terwijl de middelen krimpen. Dit betekent dat organisaties genoodzaakt zijn om slimmer te werken, maar dat lukt niet zonder voldoende en gekwalificeerd personeel.

Vergrijzing: kennis verdwijnt sneller dan het wordt overgedragen

De overheid is een van de sectoren met het hoogste aandeel oudere werknemers. Het aandeel van personeel ouder dan 50 jaar bedraagt maar liefst 45%. Dit ligt een stuk hoger dan het landelijk gemiddelde van 32 (Binnenlands bestuur).

De komende jaren gaan veel ervaren krachten met pensioen, en dat betekent niet alleen een leeg bureau, maar ook het verlies van waardevolle kennis, netwerk en ervaring. Zonder tijdige vervanging en kennisoverdracht ontstaat een gat dat lastig is op te vullen, zeker bij specialistische functies. Let wel: de kennis en knowhow van zo’n ervaren collega is lang niet altijd goed gedocumenteerd. Dit is een goed voorbeeld van een project waar trainees aan kunnen werken.

Krappe arbeidsmarkt: concurrentie om talent is hevig

De arbeidsmarkt is op dit moment extreem krap. Eind 2024 stonden er landelijk gemiddeld 108 vacatures open per 100 werklozen, en in het openbaar bestuur ligt dat percentage nog hoger (CBS). Overheidsorganisaties moeten concurreren met het bedrijfsleven, dat vaak meer kan bieden op het gebied van salaris, flexibiliteit of doorgroeimogelijkheden. Daarnaast is het imago van werken bij de overheid niet altijd aantrekkelijk voor jonge professionals: zij zoeken afwisseling, snelheid en impact. Zaken die, zeker niet altijd terecht, niet vanzelfsprekend worden geassocieerd met overheidsfuncties.

Waarom traineeships een duurzame oplossing zijn

Een van de meest effectieve manieren om de kloof op de arbeidsmarkt te dichten? Het aantrekken van jonge, gemotiveerde professionals. Trainees brengen nieuwe energie, frisse inzichten en zijn snel inzetbaar op actuele vraagstukken. Ideaal voor functies als beleidsmedewerker of planologie. Bovendien zijn ze gewend om flexibel te werken, snel te schakelen en zichzelf continu te ontwikkelen.

Met een goed begeleid traineeship investeer je niet alleen in capaciteit, maar ook in de toekomst van je organisatie. Je leidt jonge mensen op binnen jouw context, zodat zij het werk, de processen én de cultuur leren kennen. Daarmee leg je de basis voor duurzame instroom van nieuw talent. Zo zorg je ervoor dat jij toekomstbestendig bent en dat processen niet stil komen te liggen wanneer vaste krachten uitstromen. Enkele voordelen:

• Verlies geen tijd aan werving en selectie
• Altijd up-to-date kennis door de trainingen die ze krijgen en certificaten die ze behalen
• Voorkom stilstand door uitstroom
• Jonge frisse energie

Wat je nu al kunt doen aan het personeelstekort overheid

Veel overheidsorganisaties willen wel aan de slag met jong talent, maar missen de tijd of kennis om zelf een programma op te zetten. Gelukkig hoeft dat ook niet. Er zijn genoeg partijen die het werven, selecteren, begeleiden en opleiden van trainees uit handen nemen. Zo krijg jij direct versterking, zonder dat het jouw organisatie extra belast.

Een goede partner helpt je bovendien om helder te krijgen waar de grootste personele risico’s liggen, en hoe je daarop kunt anticiperen. Denk aan:

• Inzicht in welke kennis dreigt te verdwijnen en dit laten vastleggen in goede werkbeschrijvingen.
• Instroom van jongeren koppelen aan strategische thema’s
• Opleiden in de praktijk, met persoonlijke coaching en vakgerichte trainingen

Zo bouw je gericht aan de slagkracht van morgen zonder je te verliezen in ad-hoc oplossingen.

Investeer nu in de toekomst

Het personeelstekort binnen de overheid is een uitdaging die niet vanzelf verdwijnt.  Organisaties die vandaag investeren in jong talent en duurzame instroom, bouwen aan wendbaarheid en continuïteit voor morgen. Een traineeship is 1 van de manieren om jong talent binnen te halen, gericht op te leiden én duurzaam te binden.

Zo houd je als gemeente of overheidsinstelling grip op je capaciteit en zorg je ervoor dat maatschappelijke opgaven niet stil komen te liggen.